Phan Thị Hà Dương sinh năm 1973, là một trong những nhân tài sáng giá của làng Toán học Việt Nam. Nhưng ít ai biết được, chị chính là con gái của Giáo sư Phan Đình Điệu và cũng là cháu gái của Phó Giáo sư Văn Như Cương.
Kể từ khi Việt Nam chính thức tham gia cuộc thi Olympia Toán quốc tế (IMO) vào năm 1974, đã có rất nhiều thí sinh nữ được cử đi thi. Nhiều cái tên nổi bật đã mang về huy chương cho đất nước, trong đó phải nhắc tới Phan Thị Hà Dương.
Tiến sĩ Phan Thị Hà Dương, Huy chương Đồng IMO năm 1990
Con gái Giáo sư Phan Đình Diệu, cháu gái Phó Giáo sư Văn Như Cương
Phan Thị Hà Dương sinh năm 1973, trong một gia đình tri thức nức tiếng tại Hà Nội, từ khi còn nhỏ Hà Dương đã được tiếp xúc nhiều với Toán học. Cha của cô là Giáo sư Phan Đình Diệu, một trong những người được ghi nhận là công trong kế hoạch đào tạo và phát triển ngành Tin học tại Việt Nam. Bên cạnh đó ông còn là chuyên gia trong nhiều lĩnh vực: Toán học thiết kế, Logic Toán, Lý thuyết thuật toán, Otomat và Ngôn ngữ hình thức, Lý thuyết mật mã và An toàn thông tin.
Hà Dương sinh ra trong một gia đình tri thức nức tiếng Hà thành. (Ảnh: FB Phan Thị Hà Dương)
Và ít người biết rằng cậu của Phan Thị Hà Dương chính là Phó Giáo sư Văn Như Cương rất nổi tiếng. Thầy Văn Như Cương là người thành lập và là Hiệu trưởng trường dân lập đầu tiên tại Việt Nam – Trường THPT Lương Thế Vinh tại Hà Nội.
Hà Dương và em trai thời còn cô còn ở Pháp. (Ảnh: FB Phan Thi Ha Duong)
26 tuổi trở thành Phó Giáo sư trẻ nhất Việt Nam tại Pháp, 32 tuổi trở về Việt Nam để cống hiến
Thời phổ thông, cô là thành viên nữ duy nhất của Việt Nam tham dự cuộc thi Olympic Toán quốc tế lần thứ 21 tại Bắc Kinh, Trung Quốc và giành được Huy chương Đồng.
Sau đó, Phan Thị Hà Dương trở thành sinh viên Khoa Toán – Cơ – Tin, ĐH Tổng hợp (cũ) Hà Nội, nay là trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội. Năm 3 đại học, Hà Dương nhận được học bổng của Chính phủ Pháp và được xét đặc cách vào học tiếp năm thứ 4 tại ĐH Paris 6 nhờ thành tích học tập tốt.
Phan Thị Hà Dương trở thành nữ Phó Giáo sư trẻ nhất Việt Nam tại Pháp. (Ảnh: FB Phan Thị Hà Dương)
Năm 1995, Phan Thị Hà Dương chính thức lấy bằng cao học về Hình học đại số. Cô được thầy hướng dẫn của mình là Giáo sư Christian Peskine, trưởng Viện Toán của Đại học Paris 6 và Paris 7 chủ động đề nghị làm việc trong những bước nghiên cứu tiếp theo. Tuy nhiên Hà Dương lại chọn ngã rẽ khác bởi: “Ngành Toán Việt Nam đã có nhiều đại thụ xuất sắc trong khi ngành Tin mới mẻ hơn. Tin học ở nước ta hiện nghiêng về ứng dụng, nhưng càng phát triển Tin càng cần nhiều nghiên cứu cơ bản, trong đó có Toán”.
Năm 1999, luận văn Tiến sỹ của Phan Thị Hà Dương được Hội đồng chấm luận án Đại học Paris 7 xếp vào loại rất xuất sắc. Không chỉ vậy, cô còn vượt qua 100 ứng viên để trúng tuyển vị trí Phó Giáo sư tại khoa Tin học, ĐH Paris 7. Năm đó, Tiến sĩ Phan Thị Hà Dương mới chỉ 26 tuổi.
Phan Thị Hà Dương xuất sắc vượt qua hơn 100 ứng viên để trúng tuyển vị trí PGS tại ĐH Paris 7 khoa Tin học
Sau thời gian tu nghiệp ở nước ngoài thì vào tháng 7 năm 2005, cô rời vị trí là niềm ao ước của nhiều người để về Việt Nam làm cán bộ tại Viện Toán học. Hiện PGS.TS Phan Thị Hà Dương đang công tác tại phòng Cơ sở Toán học và Tin học, nghiên cứu về các thuật toán và mô hình, nhằm mở rộng phạm vi ứng dụng Toán học sang nhiều ngành khác.
Bên cạnh đó, PGS.TS Phan Thị Hà Dương còn đang là Giám đốc Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup – VinIF, Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn VinBigdata. Cô phụ trách dẫn dắt Quỹ VinIF hỗ trợ các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm mục đích tạo ra những thay đổi tích cực và bền vững cho Việt Nam.
Cô còn đang là Giám đốc Quỹ Đổi mới sáng tạo Vingroup. (Nguồn ảnh: FB Phan Thị Hà Dương)
Được biết chồng cô Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Thị Hà Dương chính là Tiến sĩ Lê Minh Hà, giảng viên khoa Toán – Cơ – Tin (ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG HN).
Được biết, một trong những lý do khiến cô lựa chọn về Việt Nam là do yêu thích công việc giảng dạy và muốn giảng dạy cho sinh viên Việt Nam. Hơn thế nữa, cô cũng muốn con trai mình có tuổi thơ tại Việt Nam như bản thân khi xưa.
Theo Thể thao và Văn Hóa